Վա՜յ հայերին, որ երբևէ քաշվել են եվրոպական քաղաքականության մեջ
Եվրոպական ժողովուրդներն ու պետական գործիչները հոգնել են մշտնջենական Հայկական հարցից: Դա ինքնին հասկանալի է. չէ՞ որ այդ հարցը նրանք ձախողեցին: Հայաստան անունը նրանց նիրհած խղճերում արթնացնում է սոսկ ուրացած կամ չկատարած խոստումների տհաճ հիշողություններ: Նրանք մատը մատին չխփեցին իրենց խոստումները կատարելու համար, քանի որ դրանք տվել էին թեև փոքր, արնաքամ, սակայն շնորհալի մի ժողովրդի, որ չուներ նավթի ու ոսկու հանքավայրեր:
Կարեկցում եմ հայ ժողովրդին, որ խճճվեց եվրոպական քաղաքականության մեջ: Նրա համար ավելի լավ կլիներ, եթե իր անունը երբևէ հնչած չլիներ եվրոպացի որևէ քաղաքագետի բերանից: Սակայն հայ ժողովուրդը բնավ չի կորցնում իր հույսը: Նա համառ, անխոնջ աշխատում և սպասում է, շարունակ սպասում: Նա սպասում է մինչ օրս…
Ֆրիտյոֆ ՆԱՆՍԵՆ
Հատված «Հայաստանը և Մերձավոր Արևելքը» գրքից
***
..Ոչ էլ կարիք կա կանգ առնելու 1877-78 թվականներին, որը բնականորեն Թուրքիայում հայերի կրծքի տակ արթնացրեց մեծ հույսեր. չենք խոսելու դրան հաջորդող 1878 թվականի Բեռլինի խաղաղության կոնֆերանսի դիվանագիտական բոլոր բանակցությունների մասին, որը վավերացրեց հայերին բարելավ պայմաններ ստեղծելու սուլթանի կրկնած խոստումները: Այժմ ամբողջ թուղթը, այս բոլոր գեղեցիկ խոստումները արևմտաեվրոպական դիվանագիտության և եվրոպական արդարության ու մարդասիրության համար նշանակում եին այնպիսի բազում հաղթանակներ, որ դիվանագետները կարող եին դրանք ցուցադրել աշխարհին, թեև շատ լավ գիտեին, որ թուրքերը մտադրություն չունեին իրենց խոսքի տերը լինելու.
Թուրքական կայսրության մեջ ապրող հայերի համար այս խոստումները ոչնչից ավելի վատ էին: Դա արթնացրել էր կեղծ հույսեր և իրականում իրերի դրությունը նրանց համար ավելի էր վատացել: Ողբերգական ճշմարտություն էր, որ դրությունն ավելի լավ կլիներ, եթե եվրոպական ազգերը և նրանց կառավարություններն ու դիվանագետները երբեք չզբաղվեին հայերի դատով...
Մինչ տերությունները Բեռլինում դեռ չեին վերջացրել բանակցությունները, բրիտանական կառավարությունը թուրքական կառավարության հետ ստորագրեց մի գաղտնի պայմանագիր ՝ զինված պաշտպանություն ցույց տալու թուրքերին, եթե Ռուսաստանը փորձեր ավելի մեծ տերիտորիաներ պահել, քան թույլ էր տալիս հաշտության պայմանագիրը: Դրա փոխարեն Թուրքիան խոստացել էր ռեֆորմներ անցկացնել հօգուտ հայերի և որպես գրավական , Մեծ Բրիտանիային թողնել Կիպրոս կղզին: Լորդերի պալատում Արգայլի (բրիտանացի քաղաքական ու հասարակական գործիչ) դուքսն ասաց.
«Աշխարհի ոչ մի մասում մեր քաղաքականությունը չի թելադրվում այս աստիճանի անբարոյական ու անիմաստ նկատառումների միջոցով»:
Այս բառերը հավասարապես վերաբերում եին հայերի նկատմամբ Արևմտյան Եվրոպայի ամբողջ քաղաքականությունը...
Ֆրիտյոֆ ՆԱՆՍԵՆ
Գայանե ՊՈՂՈՍՅԱՆԻ ՖԲ էջից
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Ի՞նչ կապ ունի Հայաստանը Աբրահամյան համաձայնագրի հետ
Հայաստանն ու Ադրբեջանը կարող են միանալ Աբրահամյան խաղաղության համաձայնագրերին՝ասում է Թրամփի հրեա խորհրդական Ուիթքոֆը:
Աբրահամյան համաձայնագրի նպատակը Իսրայելի ու արաբական երկրների միջև հարաբերությունները կարգավորելու ծրագիր էր, առայժմ ծրագրին միացել են ԱՄԷ-ն, Բահրեյնը և Մարոկոն: Երեկ Սաուդյան Արաբիայում Թարմփին կրկին հասկացրին, որ...
